วิธีการวิเคราะห์ วิจารณ์ และประเมินค่าสาร
1. พิจารณาสารอย่างละเอียด แล้วแยกแยะสารเพื่อให้มองเห็นรูปแบบ ประเภท เนื้อเรื่อง สาระสำคัญ แง่คิด และรายละเอียดอื่นๆ ที่เกี่ยวกับสารนั้น
2. วินิจฉัยลักษณะ คุณค่า ประโยชน์ ส่วนดี ส่วนบกพร่อง และองค์ประกอบอื่นๆ ตามลักษณะของสารนั้นๆ โดยใช้หลักเกณฑ์ที่ถูกต้องตามลักษณะของสารมาประกอบการวินิจฉัย เช่น การเปรียบเทียบ การยกตัวอย่าง การกล่าวถึงสิ่งที่เคยเกิดมาแล้ว เป็นต้น
3. ตีความและประเมินค่าสารในหัวข้อ ดี มีความสำคัญ มีประโยชน์ เกิดความงดงาม มีความเที่ยงธรรม เป็นสิ่งจำเป็น มีค่านิยมสูง หรือไม่อย่างไร
ในการวิเคราะห์ วิจารณ์ และประเมินค่าสารเป็นเรื่องที่ต้องใช้ความรู้ ความเข้าใจเฉพาะบุคคล รวมทั้งความรู้สึกนึกคิดของแต่ละบุคคลประกอบด้วยเหตุผลที่ถูกต้องมาพินิจพิจารณา ดังนั้นในการวิเคราะห์ วิจารณ์ และประเมินค่าสารจึงควรระมัดระวังเพื่อมิให้เกิดความขัดแย้งกับความรู้สึกนึกคิดของคนส่วนใหญ่ในสังคมที่มีทั้งความถูกต้องและความไม่ถูกต้อง
1. ใช้คำถาม
2. สังเกตพฤติกรรม